Wanneer je buik niet meewerkt

Heb je regelmatig last van buikpijn, opgeblazen gevoel of een stoelgang die van de ene dag op de andere compleet anders is? Misschien heb je weleens gehoord van het prikkelbare darm syndroom (PDS). Het is een veelvoorkomende, maar vaak slecht begrepen aandoening die je levenskwaliteit serieus kan beïnvloeden. In deze blog leg ik uit wat PDS precies is, hoe het ontstaat en waarom het niet “tussen je oren zit”.

Wat is PDS

PDS is een functionele darmstoornis, wat betekent dat er geen zichtbare schade of ontstekingen in de darmen zijn, maar dat ze wél anders werken dan normaal. De belangrijkste symptomen zijn:

• Buikpijn of krampen, die vaak verminderen na de stoelgang
• Een opgeblazen gevoel en overmatige gasvorming
• Een wisselende stoelgang: diarree, constipatie of een combinatie van beide
• Het gevoel dat je na een toiletbezoek niet helemaal “klaar” bent
• Slijm in de stoelgang

De klachten kunnen tijdelijk verdwijnen en dan plots weer opduiken. PDS is chronisch, maar de ernst en frequentie van de symptomen verschillen van persoon tot persoon.

Hoe ontstaat PDS

Er is geen eenduidige oorzaak van PDS, maar verschillende factoren spelen een rol:

1. Overgevoelige darmen

Bij mensen met PDS reageren de darmen sterker op prikkels, zoals voeding, stress of hormonale schommelingen. Waar een ander moeiteloos een bord bonen verteert, krijgt iemand met PDS last van krampen of opgeblazenheid.

2. Verstoorde communicatie tussen je darmen en je hersenen

Je darmen en hersenen zijn continu met elkaar in gesprek via de darm-hersen-as. Bij PDS verloopt deze communicatie niet helemaal zoals het hoort, waardoor pijnprikkels sterker worden ervaren en de darmbewegingen minder voorspelbaar zijn.

3. Onevenwicht in het darmmicrobioom

Je darmen zitten vol goede bacteriën die helpen bij de vertering. Bij PDS kan deze bacteriesamenstelling uit balans zijn, wat kan leiden tot gasvorming en spijsverteringsproblemen.

4. Voeding en leefstijl

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen klachten uitlokken, zoals vetrijke maaltijden, koffie, alcohol en sterk gekruide gerechten. Ook een onregelmatig eetpatroon, te snel eten of onvoldoende vezels kunnen een rol spelen.

5. Stress

Stress is een bekende trigger voor PDS. Het beïnvloedt de werking van je darmen en kan klachten verergeren. Sommige mensen ontwikkelen PDS na een stressvolle periode of een darminfectie.

Het zit niet tussen je oren

Veel mensen met PDS krijgen ooit te horen dat hun klachten psychologisch zijn en dat ze “gewoon moeten ontspannen”. Maar dat is een te simplistische benadering. Ja, stress speelt vaak een rol, maar PDS is een echte, lichamelijke aandoening. Het feit dat stress de klachten kan beïnvloeden, betekent niet dat het zich alleen in je hoofd afspeelt. Je darmen reageren nu eenmaal anders dan bij iemand zonder PDS.

Diagnose: hoe weet je of je PDS hebt

Er bestaat geen specifieke test voor PDS. De huisarts stelt de diagnose meestal op basis van je symptomen en door andere oorzaken, zoals inflammatoire darmziekten of coeliakie, uit te sluiten. De Rome IV-criteria worden vaak gebruikt om PDS te herkennen. Daarbij moet je minstens één dag per week buikpijn hebben die samenhangt met een verandering in stoelgang.

Behandeling: wat kun je doen

Er bestaat geen standaardbehandeling voor PDS. Wat werkt, verschilt van persoon tot persoon. Wel zijn er verschillende manieren om klachten te verminderen:

• Voeding aanpassen: Sommige mensen reageren goed op een FODMAP-arm dieet, een tijdelijke eliminatie van bepaalde koolhydraten die gasvorming veroorzaken.
• Vezels afstemmen: Oplosbare vezels (zoals psyllium) helpen vaak, maar te veel onoplosbare vezels (zoals volkorenproducten) kunnen klachten verergeren.
• Regelmaat inbouwen: Regelmatige, kleinere maaltijden eten kan helpen om de darmen rustiger te houden.
• Stressmanagement: Ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen, yoga of wandelen kunnen bijdragen aan minder darmklachten.
• Beweging: Regelmatig bewegen, zoals wandelen, fietsen of yoga, stimuleert de darmwerking en kan helpen om klachten te verminderen.
• Medicatie: Soms kunnen antispasmodica, probiotica of medicijnen tegen diarree of constipatie verlichting bieden.

Een persoonlijke aanpak werkt het best

PDS is complex en wat voor de ene persoon werkt, kan voor de andere net averechts zijn. Daarom is een persoonlijke aanpak belangrijk. Wil je weten welke voeding en gewoontes voor jou het beste werken? Bij Rep-Eat help ik je graag met persoonlijke begeleiding, praktische tips en motivatie om jouw darmen weer in balans te brengen.